ลูกอีสาน (1982)
Director: วิจิตร คุณาวุฒิ
Genres: Drama | History
Grade: S
อันที่จริงไม่กล้าดูเลยด้วยซ้ำ เพราะน่าจะหดหู่และยากลำบากกับสภาพความเป็นอยู่ เนื่องจากอีสานเป็นถิ่นแห้งแล้งอย่างมากของประเทศไทย แต่เอาเข้าจริงกลับตรงกันข้ามโดยสิ้นเชิง คำว่าหดหู่หรือสิ้นหวังเป็นเพียงภาพที่คิดเท่านั้น ขณะที่สภาพจิตใจของผู้อาศัยจริงไม่ได้ย่ำแย่สิ้นหวังขนาดนั้น เพระทุกคนอยู่ด้วยความหวัง แม้ในวันนี้จะลำบาก หากไม่ขี้เกียจทำกินย่อมอยู่ได้แม้พื้นดินแตกระแหง
กระนั้นไม่ใช่ทุกคนจะอดทนยอมรับสภาพความเป็นอยู่ได้ทุกคน บางครั้งนอนร้องไห้ระบายความอึดอัดในใจ คนมีครอบครัวจะนึกถึงลูกๆเกี่ยวกับอนาคต อยากให้อยู่สบายไม่ลำบาก แต่ภาพฝันนั้นแทบไม่มีเค้าอยู่เลยสักนิด คนเป็นพ่อเป็นแม่จึงดิ้นรนทำกินเพื่อครอบครัว แต่ปัญหาคือธรรมชาติที่ไม่อำนวยต่อการดำรงอยู่ ฝนไม่ตกก็ทำนาทำสวนไม่ได้ ประทังชีวิตแบบพอมีพอกินเท่าที่หาได้
คนที่ไม่อาจรอหรืออดทนอยู่ต่อก็มี เลือกจะไปอยู่ที่อื่นเพื่อความเจริญที่ดีขึ้น ไม่ต้องนั่งอดยากอดแห้ง ซึ่งการจากไปทำให้เกิดคำถามว่าคนที่อยู่ทำไมไม่เลือกหนทางอื่น ทำไมไม่ย้ายหรือเปลี่ยนไปอยู่ที่ใหม่ที่ดีกว่าเดิม แม้คำตอบที่ได้จะไม่ตรงกับปากเพราะเล่าให้เข้าใจแบบบ้านๆ ไม่มีความพิเศษอะไรนัก แค่เกิดที่ไหนจะเป็นคนของที่นั้น ดังเกิดที่อีสานต้องใช้ชีวิตที่อีสาน
เกิดที่ไหนเป็นคนของที่นั้น ภายใต้คำตอบที่ง่ายกลับแฝงนัยยะการใช้ชีวิตที่ลึกซึ้งกับธรรมชาติ ซึ่งคำอธิบายจะสะท้อนออกมาในตอนจบที่ต้องอยู่กับความยากลำบากให้ได้ก่อน หลังจากนั้นความสะดวกสบายจะยังไงไม่ใช่ปัญหาอีกต่อไป เสมือนให้มีภูมิคุ้มกันป้องกันความโหยหาสุขสบายจากสิ่งที่ไม่มี
เดิมเป็นหนังสือนวนิยาย แต่งโดย คำพูน บุญทวี ที่นำประสบการณ์การใช้ชีวิตของตัวเองมาแต่งเป็นเรื่องเป็นราวของคนอีสาน ซึ่งส่วนตัวยังไม่มีโอกาสได้หยิบอ่านหรือสัมผัสมาก่อน กระนั้นการได้เห็นด้วยตาจากหนังเรื่องนี้แสดงถึงความใกล้เคียงและเป็นจริงของวิถีชีวิตของชาวอีสาน ตั้งแต่ขนบธรรมเนียม ประเพณี ศิลปวัฒนธรรม ความเชื่อของผู้คนในสังคม การกินการอยู่ และที่สื่อได้ถึงอารมณ์มากที่สุดคืออุปสรรคจากภัยธรรมชาติ
ทุกอย่างดูราบเรียบและเป็นกันเองสูงมาก การจะเพลิดเพลินไปกับหนังย่อมไม่ใช่เรื่องยาก แค่ติดเพียงอย่างเดียวคือเรื่องของภาษาที่ส่วนตัวยังไม่คุ้นชินหรือฟังถนัด ทำให้เข้าใจบ้างไม่เข้าใจบ้างในบางประโยค แต่ดีอย่างที่ความเป็นกันเองสูงทำให้เนื้อเรื่องไม่ยากเกินเข้าใจแต่อย่างใด มิหนำซ้ำยังเป็นเรื่องที่คุ้นเคยกับขนบธรรมเนียมที่ล้วนใกล้ตัว ฉะนั้นอีสานที่ฟังดูเป็นถิ่นห่างไกลหรือแตกต่างนั้นไม่เป็นความจริง จะมีเพียงเรื่องธรรมชาติเท่านั้นที่ไม่เอื้ออำนวยจนดูลำบากยากเข็ญสำหรับคนที่ไม่เคยสัมผัสหรืออยู่อาศัย
สิ่งที่เป็นจุดเด่นคงไม่พ้นการดำเนินชีวิต มีทั้งสุขและทุกข์ปะปนกันไป ทำให้ดูแล้วได้อารมณ์และข้อคิดที่ครบรสครบเครื่อง แต่ส่วนที่เพิ่มความเป็นถิ่นอีสานคือชีวิตความเป็นอยู่ เช่น บริเวณที่เป็นนามีสภาพของดินที่แตกระแหงอย่างเห็นได้ชัด กระนั้นความเป็นคนสู้ชีวิตไม่ได้ท้อถอยแต่อย่างใด ฉากสองเด็กชายวัยน้อยเดินเข้าหากันเพื่อคืนดีทั้งที่ฉากหลังมีแต่ดินที่ร้อนจากแดดและต้นไม้ที่แห้งตาย ฉากนี้ให้ความรู้สึกที่ขัดแย้งไม่น้อย กระนั้นแสดงถึงมิตรภาพในสภาพแวดล้อมที่ย่ำแย่ได้อย่างน่าประทับใจ ดูจบแล้วมองอีสานเป็นสถานที่ที่ไม่เลวร้ายอย่างที่คิด หากใจของคนนั้นอยู่เป็น
